Z pewnością wielokrotnie Twoim uszom obiło się hasło, jakim jest cykl życia produktu. To termin powszechnie występujący w marketingu. Fazy życia produktu są różne – najpierw pojawia się idea. To ogólna wizja towaru, która przychodzi do głowy twórcy jako pomysł do realizacji. Dalej jest on przelewany na papier, by trafić do produkcji i ostatecznie sprzedaży. Cykl życia produktu ma różną długość – czasem proces trwa krótko, bo kilka tygodni, a czasami łańcuch jest realizowany przez wiele lat. Wszystko zależy od rozmaitych czynników – branży, nasycenia rynku, poziomu techniki czy samego sposobu na organizację pracy. Z racji tego, że pojęcie jest istotne, ale też dla wielu osób skomplikowane, wyjaśniamy dokładnie cały proces. Na czym polega cykl życia produktu i jakie są jego poszczególne fazy? Z pewnością ułatwi to działanie wielu osobom.
Czym jest cykl życia produktu?
Fazy cyklu życia produktu to nic innego jak okres, kiedy dany towary jest dostępny na rynku. W końcu oczywisty jest fakt, że zapotrzebowanie na rozmaite produkty jest różne w zależności od czasu oraz poszczególnych faz. Cykl życia jest zatem momentem, gdy dane dobro jest dostępne dla wszystkich konsumentów – może być swobodnie nabywane i jest polecane ich uwadze. Co ciekawe, cykle życia produktu nie mają żadnych określonych z góry ram, dlatego nie ma reguły mówiącej, ile trwa dana faza. Wszystko zależy od czynników, które obecnie występują na rynku. To one decydują o tym, czy jest możliwość wprowadzenia produktu, czy już konieczność jego wycofania. Dlatego pod hasłem cykl życia produktu kryje się cały łańcuch, od momentu idei, przez pojawienie się w sprzedaży, aż po ściągnięcie go z rynku nabywców.
Nie da się ukryć, że aby towar mógł w ogóle zaistnieć, najpierw musi pojawić się na niego pomysł. Potem trzeba podjąć działania, które umożliwiają przelanie idei na papier bądź inne miejsce, dzięki czemu można realnie pracować nad procesem twórczym. Następnie produkt jest w fazie projektowania, udoskonalania, testowania, zyskuje opakowanie. Dopiero wtedy można go spotkać na półkach sklepowych i trafia on w ręce klientów. Aby towar był jak najbardziej pożądany przez konsumentów i nie musiał być wycofany z uwagi na brak zainteresowania, należy zadbać o odpowiednią strategię marketingową, jaka pozwoli na skuteczną i efektywną promocję.
Niezależne od tego, z jakim towarem mamy do czynienia, można wyróżnić cztery główne fazy, które przedstawia krzywa życia produktu. To w pewien sposób powtarzalny schemat, który odpowiada cyklowi życia człowieka. W tym przypadku jednak mamy możliwość zrobienia wszystkiego, by jak najpóźniej uśmiercić produkt i jednocześnie podtrzymać jego żywotność i zainteresowanie nim w oczach konsumentów. Przejdźmy do omówienia wszystkich faz.
Faza wprowadzenia
Krzywa życia produktu rozpoczyna się od samego wprowadzenia produktu. To pierwsza faza cyklu, która bez dwóch zdań jest najtrudniejsza dla większości przedsiębiorców. Składa się na to wiele czynników. Przede wszystkim w tym okresie ponosimy największe wydatki, a jednocześnie nie mamy żadnych zysków. Pracujemy nad produktem, który wcale nie jest znany, a rozpowszechnienie jego dystrybucji wymaga sporo czasu i cierpliwości. To także moment, gdy trzeba bardzo zaangażować się w promocję, która pozwoli na zyskanie rozgłosu.
Faza wprowadzenia wymaga również wnikliwej obserwacji przez cały czas. Trzeba obserwować rynek i to, jak reaguje na proponowane produkty. Być może, aby pozyskać uwagę i zaufanie klientów, będziemy musieli poświęcić więcej czasu, co będzie także dobrą wskazówką na przyszłość. Podczas tego cyklu bardzo pomocne jest czekanie na reakcje i zbieranie feedbacku. Otwartość na niego może być pomocna do usprawnienia działań i ulepszenia samego produktu. Cykl życia produktu na samym starcie może być oparty o jedną z kilku strategii.
Strategia szybkiego zbierania śmietanki
To strategia, która cechuje się tym, że na początku ustalamy wysoką cenę produktu i planujemy bardzo intensywną promocję. Stanowi to dobre rozwiązanie w momencie, gdy nie mamy na rynku konkurencji, a jako firma istniejemy już w świadomości odbiorców i cieszymy się dobrą opinią. W efekcie możemy szybko osiągnąć zysk.
Strategia wolnego zbierania śmietanki
O takim przypadku mówimy, gdy cena wyjściowa towaru jest wysoka i wydatki dotyczące reklamowania go są niskie. Nie poświęcamy zbyt wysokich środków na promocję. Takie rozwiązanie sprawdza się dobrze, gdy mamy ugruntowaną pozycję na rynku, a popyt jest ograniczony.
Strategia szybkiej penetracji
Ta strategia działa nieco inaczej. Utrzymujemy niską cenę towaru, a jednocześnie wysokie koszty promocji. Taki wariant jest idealny, gdy mamy dużą konkurencję, a rynek jest rozległy. Warto jednak mieć na uwadze, że działania te są dość kosztowne.
Strategia wolnej penetracji
W tym przypadku strategia opiera się o niskiej cenie produktu i ograniczonych wydatkach na promocję. To bardzo dobry pomysł, gdy mamy szerszą perspektywę działania, ponieważ na efekty i realny zysk będziemy musieli nieco poczekać. Jednocześnie to strzał w dziesiątkę, kiedy chcemy dotrzeć do dużego grona odbiorców.
Faza wzrostu
Cykl życia produktu to nie tylko niekończące się wydatki. W drugiej fazie mamy szansę na odbicie się od wysokich kosztów, trudów i wysiłku włożonego we wdrożenie produktu. W tym momencie przychodzi czas na to, by słupki sprzedażowe drgnęły, a ostatecznie osiągnięty swój szczyt. W drugim etapie mowa o wzroście – systematycznie zwiększa się zysk i rośnie nasz sukces. Jednak nie przychodzi to samoistnie. Klienci muszą nie tylko dostrzec towar, ale także zaakceptować go, zaufać mu i uwierzyć w to, co chcemy rzeczywiście przekazać. W tej fazie nie warto spocząć na laurach – ważne jest, aby utrzymać wysoki poziom i jakość, a jednocześnie słuchać wiadomości zwrotnych. Być może to będzie właśnie sposób na ulepszenie produktu?
Faza dojrzałości
Fazy cyklu życia produktu znajdują swoje odbicie w codziennym życiu i tym, jak funkcjonuje organizm ludzki. Dlatego po wzroście przychodzi moment osiągnięcia pełnej dojrzałości. To trzeci etap cyklu życia, który cechuje się najwyższym poziomem zarówno sprzedaży, jak i zysku. Konsumenci wybierają nasz produkt bez dodatkowych działań promocyjnych i wspomagających ich decyzję. W tym momencie bez zbędnych zachęt i bodźców sięgają po to, co mamy im do zaoferowania. Oznacza to, że produkt został w pełni doceniony i jest wrzucany do koszyka ze świadomością. Na takim etapie cyklu życia produktu warto postawić na akcje promocyjne, które pozwalają na wzmocnienie decyzji zakupowych – klient poczuje się zadbany i dostrzeżony, dzięki czemu jeszcze chętniej będzie do nas wracać.
Faza spadku
Każda strategia marketingowa w pewnym momencie ma swój koniec. Czwartą fazą cyklu życia produktu jest spadek – wycofanie produktu ze sprzedaży, co jest oczywiście naturalną konsekwencją i dotyczy każdego towaru (prędzej czy później). Najczęściej osiąga się ten moment, gdy dochodzi do nasycenia rynku i wzmocnienia działań konkurencji. Niekiedy też wynika to z faktu, że nasz produkt nie odpowiada na postęp czy zmieniające się preferencje klientów. W tej fazie niektóre osoby decydują się na „uśmiercenie” towaru i całkowite usunięcie go z rynku, a inne z kolei próbują przedłużyć cykl jego życia. Można to robić poprzez zmianę jego wyglądu, usprawnienie go o inne funkcje czy poszerzenie zastosowania. Warto jednak mieć na uwadze, że nie jest to gwarancja sukcesu – być może okaże się, że poświęcimy budżet i nie przyniesie to żadnego efektu.
Cykl życia produktu to naturalny proces, dlatego należy być otwartym i świadomym tego, że wiążą się z nim nieustanne zmiany, na które trzeba stosunkowo szybko odpowiadać.
Cykl życia produktu – przykłady
Fazy życia produktu brzmią nadal dość enigmatycznie? Omówimy zatem to zagadnienie na podstawie konkretnego produktu – aparatu cyfrowego. Cykl życia produktu na przykładzie powinien być dla Ciebie pomocnym zobrazowaniem tego, jak rzeczywiście wygląda ten łańcuch w praktyce.
Zacznijmy zatem od fazy wprowadzenia. Aparat cyfrowy, jaki chcemy wprowadzić na rynek, musi być innowacyjny, w przeciwnym razie na starcie stracimy szansę na powodzenie. W reklamach i działaniach promocyjnych należy zwrócić uwagę na to, czym różni się nasz produkt od tych oferowanych przez konkurencję. Być może będzie to niewielki rozmiar i waga, kilka wejść na akumulator czy karty pamięci, wygodne połączenie z telefonem, obrotowy ekran, niezawodna bateria czy wytrzymałość, dzięki której produkt zniesie wszelkie upadki. Możliwości jest sporo. Warto podkreślać wszystkie te cechy, które wskazują na niepowtarzalność towaru. W tej fazie cyklu życia produktu jest to szczególnie ważne.
W kolejnej fazie, jaką jest etap wzrostu, mamy już pierwszych konsumentów, którzy polubili produkt, i chętnie wybierają nasze rozwiązanie. Pozycja aparatu jest ugruntowana – na rynku i w świadomości odbiorców. Dlatego to moment, na chwalenie się tym i podkreślanie zaufania, jakim obdarzona jest marka. Można dzielić się wynikami badań, komentarzami konsumentów, opiniami.
Faza dojrzałości to moment, gdy znane są wszystkie funkcjonalności produktu i jego mocne strony. To idealna okazja, aby zdecydować się na jakąś akcję promocyjną. Cykl życia produktu możesz w ten sposób znacząco przedłużyć i nadal zyskiwać wiele. Zaskocz konsumentów i pokaż, że o nich myślisz.
Ostatnim momentem jest faza spadku. W przypadku fazy cyklu życia produktu, gdzie dochodzi do „uśmiercenia” towaru, musimy postawić wszystko na jedną kartę, ponieważ lada chwila nasz towar przestanie w ogóle istnieć. Dlatego to ostatni dzwonek, zanim konkurencja wyprze go z rynku. Możesz skupić się w tym momencie na różnych akcjach, dzięki którym pozbędziesz się ostatnich produktów z magazynu, nie będziesz stratny i przejdziesz do działania z czystą głową.